Η ιστορία του Πόντου από το 1000πχ μέχρι σήμερα
Η ιστορία του Απόλλωνα Καλαμαριάς είναι γνωστό τοις πάσι ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν του Ποντιακού ελληνισμού. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι σύμπας ο πολιτικός και αθλητικός τύπος της χώρας εδώ και 80 χρόνια από τότε που ιδρύθηκε ο σύλλογος αναφέρεται στον Απόλλωνα με το επίθετο “οι Πόντιοι”.
Χρέος λοιπόν έχουμε να δημιουργήσουμε αυτή την ιστοσελίδα στον δικτυακό τόπο του Απόλλωνα Καλαμαριάς. Ένα αφιέρωμα στον Πόντο και στους πρόσφυγες που πέρασαν τόσες κακουχίες τον 20ο αιώνα.
Ας αρχίσουμε με το όνομα. Πόντος σημαίνει θάλασσα, σημαίνει μεγάλο πέλαγος. Αυτό το όνομα δόθηκε στη συνέχεια του Αιγαίου βόρεια από την Ιωνία, το κέντρο δηλαδή του ελληνισμού για χιλιετηρίδες.Ονομάστηκε κατ’ ευφημισμόν “Εύξεινος” (για να τον εξευμενίσουν), επειδή ακριβώς αρχικά θεωρούνταν από τους πρώτους εποίκους των ακτών του ως “Αξενος”, δηλαδή αφιλόξενος. Ο λόγος ήταν τα μεγάλα βάθη της θάλασσας αυτής.
Γύρω στα 1000 πχ, με την κάθοδο των Δωριέων στην Ελλαδική χερσόνησο, οι Αχαιοί ήταν οι πρώτοι που αποίκησαν αρχικά απέναντι, στην Ιωνία, και τελικά στα παράλια του Πόντου. Η θάλασσα αποτελούσε συγκριτικό πλεονέκτημα για τους περίοικους για εμπορικούς λόγους. Εκτός από πλούσια περιοχή (σε διάφορα προϊόντα) ήταν και αυτή η δυνατότητα που προσέφερε για θαλάσσιες μετακινήσεις, κάτι που ανέκαθεν λάτρευαν οι αρχαίοι Έλληνες. Εκτός από το εμπόριο, άκμασαν και στα γράμματα οι πληθυσμοί αυτοί.
Αργότερα, με τη δημιουργία της Νέας Ρωμαικής Αυτοκρατορίας (το λεγόμενο “Βυζάντιο”), ο ελληνισμός του Πόντου άκμασε παράλληλα με τη Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη. Όταν μάλιστα αυτή η μεγαλύτερη σε διάρκεια αυτοκρατορία του πλανήτη (υπερχιλιόχρονη) αποδυναμώθηκε, λίγο πριν την ολοκληρωτική της πτώση στα μέσα του 15ου αιώνα, ένα από τα τέσσερα κομμάτια στα οποία διαιρέθηκε προκειμένου να αντέξει στις ξένες επιβουλές ήταν και η λεγόμενη Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.
Εννιά χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης έπεσε και η Τραπεζούντα, δηλαδή το 1461. Αυτή ήταν και η αρχή σειράς διώξεων, ξεριζωμών και εξόντωσης. ’λλοτε είχε τη μορφή βιαίου εξισλαμισμού, άλλοτε τροπής σε φυγή και άλλοτε γενοκτονίας.
Οι επίπονες προσπάθειες όμως των πεισμώνων Ποντίων να διατηρήσουν την ιδιοπροσωπεία τους έφεραν αποτελέσματα:
- Ίδρυσαν το Φροντιστήριον Τραπεζούντος το 1682 όπου συνέχιζαν να διδάσκουν ελληνικά γράμματα στα παιδιά τους και στις επόμενες γενιές.
- Έχτισαν εκατοντάδες Μονές όπου διαιώνιζαν την Χριστιανική τους Πίστη, με γνωστότερη την Παναγία Σουμελά στο όρος Μελάς (από όπου πήρε και το όνομά της). Η Μονή αυτή μεταφέρθηκε κοντά στη Βέροια όταν τη θλιβερή δεκαετία της Καταστροφής για τον ελληνισμό, τη δεκαετία του 1920, εκατομύρια Έλληνες Πόντιοι είτε σκοτώθηκαν είτε εκδιώχθηκαν από τις ρίζες τους.
- Διατήρησαν, παρόλ΄ αυτά την πίστη, τη γλώσσα, τη μουσική, τις παραδόσεις και τους χορούς τους. Διατήρησαν στο ακέραιο δηλαδή τον πολιτισμό τους. Σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες Ποντιακοί σύλλογοι σε όλη τη χώρα με ποικίλες δραστηριότητες. Επίσης, η ποντιακή διάλεκτος μεταφέρεται από γενιά σε γενιά και μάλιστα οι γλωσσολόγοι διακρίνουν στη διάλεκτο αυτή χαρακτηριστικά των Αρχαίων Ελληνικών που έχουν χαθεί από τη νέα ελληνική γλώσσα που μιλάμε οι υπόλοιποι Έλληνες.
Στις 19 Μαίου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάζεται στην Σαμψούντα και μπαίνει σε δράση το δεύτερο κύμα διώξεων κατά των Ελλήνων Ποντίων της περιοχής (το πρώτο κύμα είχε ξεκινήσει το 1914). Το 1994 το Ελληνικό κοινοβούλιο ανακύρηξε την 19η Μαίου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο. Μίας γενοκτονίας που ολοκληρώθηκε με το τρίτο και τελειωτικό χτύπημα τρισήμιση χρόνια αργότερα, το 1922.
Οι Έλληνες Πόντιοι ξεριζωμένοι από τις πατρίδες τους κατάφεραν σήμερα να ευημερήσουν στη σύγχρονη Ελλάδα. Περισσότεροι από τρία εκατομύρια Πόντιοι σήμερα ζουν σε κάθε γωνιά της χώρας, έχοντας επουλώσει όλες τις πληγές της προσφυγιάς και του πόνου. Και έτσι έπρεπε να γίνει.
Ο Απόλλων Καλαμαριάς είναι κι αυτός ένας από τους τρόπους που διάλεξαν οι κατατρεγμένοι πρόσφυγες τη δεκαετία του 1920 για να απαλύνουν τον πόνο της προσφυγιάς και να αποδείξουν ότι έστω μ’ αυτές τις άσχημες αρχικές συνθήκες ζωής στην Ελλάδα εκείνης της εποχής, μπορούσαν να καταφέρουν κάτι μεγάλο, κάτι ιδεώδες.
Έτσι, τον Μάρτιο του 1926 ίδρυσαν τον μουσικό σύλλογο Απόλλων, που σύντομα εξελίχθηκε σε κέντρο της κοινωνικής τους ζωής στα γκέτο της Καλαμαριάς όπου τοποθετήθηκαν ερχόμενοι στην Ελλάδα. Μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις και σύντομα ποδοσφαιρικό τμήμα.
Τριάντα χρόνια περίπου μετά την ίδρυσή του, δηλαδή περίπου μία γενιά, έφτασε στο απώγειο της επιτυχίας του. Κατέκτησε το 1958 το πρωτάθλημα ΕΠΣΜ (Μακεδονίας) και συμμετείχε στο πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα κατακτώντας την πέμπτη θέση, αμέσως μετά τον Παναθηναικό, τον Ολυμπιακό την ΑΕΚ και τον Πανιώνιο. Την επόμενη χρονιά ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Α Εθνικής κατηγορίας.
Περισσότερα στοιχεία για τον Πόντο και τον Ποντιακό ελληνισμό στις παρακάτω ιστοσελίδες.
- Η ιστορία και η λαογραφία του ποντιακού ελληνισμού.
- Εύξεινος Πόντος – 19 Μαίου – Γενικτονία Ποντίων
- Ο Ελληνισμός του Πόντου – Διασπορά
- Αφιέρωμα στον Πόντο από το Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
- Πόντος – από το περιοδικό Δύο Όψεις
- Πόντος – Ιστοσελίδες
- Πόντος – Τραπεζούντα
- Ενώνοντας τη Διασπορά του Πόντου � πόντος.νετ
- Κείμενα για τον Ποντιακό Ελληνισμό – Αντίβαρο
- Έκθεση Πόντος – Δικαίωμα στη Μνήμη
Ανδρέας Σταλίδης.
Copyright © by Apollon Kalamarias All Right Reserved.
Published on: 2005-09-01 (957 το έχουν διαβάσει)
Η σελίδα αυτή δημοσιεύθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2005